"Kijken zoals een fotograaf doet", gepubliceerd in CHIP FOTO-VIDEO 65.

Een veel gehoorde kreet in natuurfotografie...""het zit hem niet in apparatuur....het zit hem in kijken"...maar wat is het nu precies?

Over visie en visualisatie.

Een beperking die wij als fotografen hebben zijn onze ogen. We zien gewoon wat we zien. De verleiding om te fotograferen wat je ziet is in eerste instantie groot. In feite is dit wat de meeste nieuwe fotografen ook aannemen dat ze moeten doen, je ziet iets leuks, dus je gaat dat fotograferen.

Vervolgens is een veel gehoorde opmerking is dat het niet lukt een foto te maken zoals de werkelijkheid. En dat klopt, het brandpunt is meestal niet zoals de beeldhoek is hoe mensenogen zien, onze ogen nemen niet waar in 2: 3 formaat ( of willekeurig ieder ander fotoformaat) en wij zien met meer scherptediepte dan er doorgaans in een foto is.

Een nog groter verschil is hoe de camera licht waarneemt, onze ogen kunnen grote verschillen in contrast overbruggen, wij kunnen op een zomerse dag in augustus midden op de dag vanuit huis naar buiten kijken en dan nemen we zowel buiten als binnenshuis goed waar. Als we van binnen uit naar buiten toe een foto zouden nemen, dan zou of de kamer heel donker worden in de foto, of buiten zou heel flets, misschien zelfs als een uitgebeten wit vlak in beeld komen. De camera kan dit grote verschil in contrast dus niet overbruggen. Hoe het licht zich dus fotografisch gedraagt in de camera is een doorslaggevende factor. Ook beweging komt anders in een foto dan hoe wij waarnemen, wij kunnen een snelstromende waterval zien , in de foto is dat of bevroren, of met bewegingsonscherpte en dus een wat zachtere vervloeiing.

Een fotograaf visualiseert hoe een beeld zal worden al voordat de foto gemaakt is. En kijkt dus, al dan niet bewust, met de vraag in het achterhoofd: wat zie ik hier fotografisch? Ikzelf stel me altijd de vraag; wat kan ik hiermee..en bedoel dus..wat kan ik fotografisch met wat ik zie. Visualisatie is een vorm van bewustwording en visie.

Visualisatie van emotie: Als een setting de fotograaf niet tot emotie roert en raakt, zal de foto dat ook niet bij de kijker kunnen overbrengen. Daarom begint visualisatie met wat misschien wel het belangrijkste onderdeel is in fotografie..de emotie.

Bij visualisatie van het licht kan nagedacht worden over de intensiteit, kleur en richting van het licht, de kwaliteit van het licht bepaald het beeld sterk. Kijk bijvoorbeeld eens of het onderwerp kan profiteren van een ander soort licht op andere momenten van de dag of zelfs andere tijden van het jaar. Licht kan zowel zacht of hard zijn. Zacht licht is een verspreid, diffuus en flatterend licht en dus kwalitatief hoog voor fotografie. Zacht licht heeft een laag verschil in contrast dat de camera kan overbruggen. Hard licht heeft een hoog verschil in contrast en de overgangen tussen licht en schaduw zijn meestal nogal abrupt. De camera kan het grote verschil in contrast vaak niet meer overbruggen, waardoor schaduwen dichtlopen en/of lichte partijen geheel wit uitbijten.

Frontaal licht op het onderwerp (vanuit de rug) is makkelijker de camera, de schaduwen komen achter het onderwerp, het maakt foto's ook plat, niet perse het licht of invalshoek voor sfeer. Zijlicht benadrukt de textuur en vormen geeft dimensie aan foto's, er komt diepte in het platte beeld. Tegenlicht is heel mooi bij transparante onderwerpen (mist, rook, bladeren,) en benadrukt vormen. Vormen kunnen dan ook veranderen in silhouetten. Bij dieren is het dan mooi als ze zijdelings in beeld komen, het meest herkenbare profiel. Bij volledige bewolking is het licht egaal en zacht, zijn er geen schaduwen en is minder geschikt voor landschappen omdat de dimensie ontbreekt. Is wel zeer geschikt voor macrofotografie. Bij kwalitatief mooi licht ( diffuus/zacht) is veel ruimte om een onderwerp heen sfeerverhogend, omgekeerd, als het licht minder mooi is, is weinig ruimte om een onderwerp heen prima keuze. Het licht veranderd voortdurend over hele dag en dit heeft invloed op de kleur en het contrast.

Ook de verzadiging van het licht verandert gedurende de dag. Licht heeft gewoonlijk het hoogste verzadiging aan de uiteinden van de dag en de minste verzadiging in het midden van de dag, waardoor foto's al snel wat flets kunnen aandoen. Het vroege ochtendlicht is fris, helder en vaak wat killer van tint, het late avondlicht is vaak warmer en roder, door de opgewarmde stofdeeltjes.

De seizoenen en dus ook het weer zoals eerder genoemd, zijn mede bepalend in een beeld en dus een belangrijk onderdeel in visualisatie. Zo is het licht ook veranderlijk in de seizoenen....het mooie licht tijdens zonsondergang in de zomermaanden kan warm en rood van tint zijn en duurt wat korter dan bijvoorbeeld in de wintermaanden......waar schemer langer duurt en de winterse luchten pastelachtige tinten kunnen hebben. Een landschap kan midden op de dag saai overkomen. In andere omstandigheden, ander licht dus soms ook een ander seizoen kan een landschap op verrassende wijze een totale transformatie ondergaan. Stel je dus bij het zien van een landschap de meeste mooie omstandigheden voor...om zo de potentie te gaan zien. Tijdens het maken van deze foto waren naar mijn idee en smaak bijna alle aanwezige elementen aanwezig voor het beeld dat ik in mijn hoofd had..een indrukwekkend mooi landschap getint door het winterse licht, waar door de laagstaande zon de schaduwen de contouren mooi liet uitkomen...ondanks dat vond ik het nog een te statisch beeld. De vogeltrek was die dag duidelijk al begonnen, enige wat ik nog hoefde te doen was wachten op een groep vogels voor de gletsjer.....dieren verlevendigen een landschapsfoto vaak enorm.



Vatnajokullgletsjer, IJsland Nikon D300, statief, ISO 400, F 5,6, 1/800, 400 mm..

Gepost op 28 oktober 2014.

Share Delen