Dag dromer
Deze keer een vraag van Riet: Wat zijn nu eigenlijk mooie foto's? Als mensen mijn foto mooi vinden en ik vraag waarom, dan blijft het stil.
Echt een hele goede vraag. Want wie bepaalt nu wat goed is? En wat is dat eigenlijk "goed", als een foto niet goed is, is die dan slecht? We bekijken de hele wereld met wat we leuk vinden en niet leuk vinden. Iedere dag. Onze emotie bepaalt. En smaak verschilt. Smaak is onderhevig aan ontwikkeling, onze smaak verandert. Soms verbazen we ons over wat we vroeger leuk vonden, of omgekeerd. Soms bepaalt de dag dat, de ene dag is het huis gemaakte appeltaart wat je voorkeur is, de dag daarop wil je graag appelkruimel. Variatie, ontwikkeling en persoonlijk voor- en afkeuren dus.
Hoe we naar kunst kijken en wat we kunst noemen, verschilt ook nog eens per cultuur. Amerikaanse fotograferen hebben vaak een galerie, of meerdere zelfs. Daar kan je hun werk zien en kopen. Iets wat in onze cultuur er niet is. Sterker, de Amerikaanse fotografie vinden zij vaak overdone, letterlijk te veel aan de schuifjes gezeten waardoor kleuren oververzadigd zijn. Hun fotografie kunst vinden wij daarom soms maar niks. Omgekeerd zal dat dan vast ook zo zijn.
Maar wat is dan een goede foto? Is dat een foto met veel likes op de socials? Ergens ligt er ook een behoorlijke drempel met de zg. socials. Wat je ziet kan je inspireren, evenals het lezen van magazines op gebied van fotografie. Soms zet dat ook op het verkeerde been en belemmeren de vele, vele advertenties over apparatuur en software geeft ook meer dan eens het idee dat je de beste camera, de beste lenzen, de beste software en presets moet hebben, met allerlei prachtige filters en vooral ook naar de top locaties moet gaan. En sommige fotografen lijken ook nog eens moeiteloos creatief te zijn.
Als je plezier aan beleeft aan gadgets en hebbedingen is dat natuurlijk prima. Zoek je verdieping, dan zijn er vaak betere manieren. Fotografie niet gaat over camera's, top locaties, presets enz enz. Als jij vaak denkt "had ik maar... of als je denkt dat dit nodig is om allemaal te hebben en te doen, dan kan dat remmend zijn. En ook als je met een super camera naar die toplocaties gaat en je prachtige lightroom presets hebt, als je jouw innerlijke proces niet aangaat, dan zal de fotografie niet wezenlijk veranderen. Alleen het middel zal anders zijn. Vaak hoor je dan ook dat fotografen tegen een plafond aan lopen. Men wilt anders, verder, maar komt niet verder. Dat frustreert en je kan zelfs inspiratie kwijt raken.
Natuurlijk moet een camera passen bij je fotografie, idem met een lens, of lenzen. Het juiste middel is wel belangrijk. Meer is eigenlijk niet nodig.
Wat heeft dit te maken met "mooi en niet mooi"? En wat is dat, het innerlijke proces? En waarom is dit belangrijk voor groei?
Het beoordelen van foto's van een ander, vinden we vaak veel makkelijker dan het beoordelen van de eigen foto's. Eigenlijk zeggen mensen dan wat hun smaak is, daarom kan feedback op enkel foto’s subjectief zijn. Eigen foto's beoordelen kan lastiger zijn. Zelf meen ik dat als je bewuster wilt fotograferen, daar kom ik verderop op terug, dat als je een foto bekijkt en er iets van vind, dat het je helpt om dat onder worden te brengen. Zaken als een voorkeur voor licht, gevoel, compositie en onderwerp worden daardoor vaak duidelijker, rugzak met kennis en inzichten. Het onbewuste maak je bewuster, dat kan je helpen in je zoektocht naar mooie foto's.
Wat een goede foto is, begint denk ik bij jezelf. Waarom fotografeer je eigenlijk? Is dat voor likes? En wat fotografeer je graag? Waarom?
Of zoals een vriendin ooit zei: waarom maak je zoveel foto's, als je dood gaat kan je ze niet meenemen. Waarop ik zei: waarom heb je zoveel paarden, als je dood gaat kan je ze niet meenemen. Eigenlijk vond ik het een rare vraag. Natuurlijk fotografeer ik niet voor als ik dood ben. Maar enkel het "waarom" is een vraag die zo slecht nog niet is. Voor mij fotografeer ik omdat ik er plezier aan beleef, voor een deel komt dat voort omdat fotografie een manier van communiceren is. Door de fotografie zijn er allerlei contacten en dat is heerlijk. Creativiteit is enorm vervullend, het hele proces van wikken, wegen, doen en reflecteren en persoonlijke groei is geniet ik enorm van, voor mij misschien wel het leukste deel in fotografie. En natuurlijk is de natuur heel fijn om te zijn, daar begint het mee. Grofweg gezegd een mix van deze drie. En per dag verschilt het wat eventueel belangrijker is. Of leuker.
Fotografie is als het schrijven van een brief. Een brief schrijf je met een doel. Denkend aan tegenreacties en eventuele moeilijkheden en discussies pieker je net zo lang totdat je tevreden bent over wat er staat. Soms leg je een brief even aan de kant, moet het rusten. Net zolang tot je het weet. Dat is wat je wilde zeggen en hoe je wilt dat de brief is en overkomt. Per situatie zal dat anders zijn. Letterlijk is dit zeggingskracht.
Een brief schrijven is net als fotograferen. Een mix van onderzoeken van mogelijkheden. Waar ga je staan ( dichterbij, verderaf, lager, hoger, meer naar links, meer naar rechts), in welk licht wil je een onderwerp fotograferen ( daar heeft je positie ook invloed op), wat zie je in de achtergrond en draagt die bij, of juist niet, wat is de essentie van hetgeen je fotografeert, wat vind je van de verschillende mogelijkheden die je ziet en ga zo maar door.
Naast onderzoeken is dat een mix van reflectie en rijping. Net zoals een brief beter wordt door erover na te denken en de mogelijkheden te onderzoeken, is dat met fotografie net zo.
De kracht van gedachtes - is geen preset, geen nieuw camera model, geen boek met locaties om naar toe te gaan, maar jouw kracht om uit te putten. Alles wordt geboren in gedachtes, meubilair, keukens, oorlogen en vrede. En net als bij het schrijven de pen en het papier het middel is, is bij fotograferen de camera en de lens dat. Zonder kan je niet, de belangrijkste factor ben jij. Jij bepaald hoe. Alles wat je bepaald dat vooral aan het maken van de foto gebeurd heeft invloed. Waar denk je aan? Waar kijk je naar? Kijk je naar alle details? Is de foto die je maakt de allerbeste die je kan maken op die plek? Heel wat anders dan alle advertenties wellicht doen geloven, of wat op de socials kan lijken is jouw gedachtegang ( en kennis) het allerbelangrijkste. Alles wat vooraf gaan aan de druk op de knop ben jij. Doe jij. Omdat je iets ziet wat je trof, wat je mooi vind, waar je affiniteit mee hebt. Dat is jouw zeggingskracht.
Wat de expressie is van een foto, bepaal je door ter plekke te onderzoeken naar mogelijkheden en onmogelijkheden. Aan de hand van hetgeen je zag en wat je trof. Waarom trof je dat? Waar ga je staan, wat is het effect van je positie op het licht, hoe komt het onderwerp zo mooi en goed mogelijk in beeld. Wil je een bepaalde sfeer, misschien drama, of juist zacht…etc etc., of simpelweg fraai en esthetisch.
Dit zijn ook vragen om jezelf te stellen, het maakt dat je veel bewuster waarneemt en zorgt ook dat je wat je wilt laten zien, ook zorgvuldig gedaan kan worden. Zodat met aandacht voor alle details de foto gemaakt wordt. Maak daarvoor gerust een aantal foto's , om de verschillende invalshoeken die je ziet zo zorgvuldig mogelijk te fotograferen. Het platte beeld is altijd anders dan hoe het oog waarneemt, soms ontstaat tijdens dat onderzoekende fotograferen een beter gevormd idee: zo is het hoe je de foto wilt gaan maken! Uiteindelijk beoordeel je ( reflectie) heb je bereikt wat je wilt bereiken door het proces zorgvuldig te doen. Door tijd te nemen. Vragen te stellen. Te onderzoeken. Nieuwsgierig te zijn.
Jouw input staat aan de basis van jouw uitput!
Of, zet mij in een keuken van 60.000 euro, het gekookte ei zal niet anders smaken als ik niet anders kook. In het koken van een ei is de kok de bepalende schakel. Als ik kook en als mijn input niet veranderd, blijft het ei gelijk.
Wil je een ander ei? Dan hoef je geen nieuwe keuken, jij kan zelf een verandering doen, doe jij anders, dan is het ei anders. Hopelijk is die wel lekkerder natuurlijk, de persoonlijke keuzes zijn bepalend.
De kijker naar je foto heeft vaak geen weet van het proces en of je een bedoeling had, en wat die is. Kijken, zeker op de socials, is vaak vluchtig. Mooi, of niet mooi, veel input is er vaak niet.
Bij fotoclubs is de kans op een gesprek over een foto groter natuurlijk. Bij het bespreken van de foto zou een mix van techniek en beeldtaal ( wat zegt de foto je eigenlijk) beiden aan bod moeten komen.
Een eigen foto beoordelen is vaak lastig, soms helpt het om foto's te laten rusten. Het helpt zeker als je een doel had tijdens het maken van de foto, als je met aandacht naar alle details hebt gekeken. Aan de hand van het doel is het makkelijker om een foto te beoordelen. Uiteindelijk bepaald jij wat goed is en wat niet goed is.
Gepost op 04 augustus 2022.
